Khi mới bắt đầu làm podcast, nhiều người cho rằng thử thách lớn nhất là nói một cách tự tin. Tuy nhiên, họ nhanh chóng nhận ra rằng rào cản thực sự là xác định nội dung cần nói và cách xây dựng kịch bản. Một kịch bản podcast chặt chẽ giúp nội dung truyền tải một cách tự nhiên và mang đến trải nghiệm hấp dẫn cho người nghe.
Bài viết này sẽ hướng dẫn cách tạo một kịch bản podcast hoàn chỉnh phù hợp với phong cách của bạn. Đồng thời, SlimCRM cũng cung cấp các ví dụ và kịch bản Podcast mẫu để giúp bạn dễ dàng bắt đầu.
Kịch bản podcast là gì và tại sao nên sử dụng?
Kịch bản podcast đóng vai trò như một lộ trình cho mỗi tập. Không giống như kịch bản phim hay kịch bản sân khấu, kịch bản podcast không nhất thiết phải được viết chi tiết từng từ. Thay vào đó, nó có thể chỉ là một dàn ý chi tiết hoặc một vài gạch đầu dòng, tùy thuộc vào phong cách của người thực hiện.
Kịch bản podcast mẫu là một bản hướng dẫn được soạn sẵn giúp người dẫn dắt podcast xây dựng nội dung một cách có tổ chức và trôi chảy. Đây có thể là một văn bản chi tiết hoặc chỉ là một dàn ý với các điểm chính cần đề cập trong tập podcast.
Ưu điểm lớn nhất của kịch bản là tính linh hoạt. Nó giúp duy trì sự tập trung, giảm thiểu sai sót và tối ưu hóa quá trình chỉnh sửa, giúp tiết kiệm thời gian. Hơn nữa, với một kế hoạch rõ ràng, người dẫn có thể bớt lo lắng về nội dung tiếp theo và tập trung nhiều hơn vào việc truyền tải chương trình một cách tự nhiên và hấp dẫn.
Cách viết kịch bản podcast hoàn chỉnh: Hướng dẫn từng bước
Dưới đây là cách tiếp cận từng bước để viết một kịch bản podcast, bao gồm ví dụ minh họa giúp bạn dễ dàng áp dụng vào thực tế.
BƯỚC 1: XÁC ĐỊNH MỤC ĐÍCH VÀ NGƯỜI NGHE
Việc đầu tiên khi xây dựng kịch bản podcast là xác định rõ hai yếu tố quan trọng:
- Mục tiêu của tập podcast là gì?
- Đối tượng người nghe là ai?
Ví dụ, nếu một người sáng tạo nội dung đang sản xuất tập podcast cho chương trình "Tech Simplified", đối tượng mà tập này hướng đến là những người không chuyên về công nghệ nhưng mong muốn tìm hiểu về AI theo cách đơn giản và dễ hiểu.
Mục đích của tập podcast này là giúp người nghe hiểu cách AI đang tác động đến cuộc sống hàng ngày mà không cần phải nắm vững các thuật ngữ chuyên môn.
Với đối tượng mục tiêu là những người trong độ tuổi 25–45, bận rộn và có ít kiến thức nền tảng về công nghệ, nội dung cần được truyền tải qua những câu chuyện thực tế và ví dụ cụ thể để giúp họ tiếp thu dễ dàng hơn.
Xác định rõ mục tiêu và đối tượng giúp người sản xuất duy trì giọng điệu và nội dung phù hợp với nhu cầu của người nghe.
Bạn có thể tham khảo phần mềm SlimCRM để tự động thu gom dữ liệu khách hàng tiềm năng của doanh nghiệp bạn về 1 phần mềm. Sau đó, bạn có thể dùng AI trong SlimCRM để xác định đối tượng người nghe của Podcast đơn giản và đo lường chính xác hiệu quả chiến dịch Marketing.
BƯỚC 2: LẬP DÀN Ý SƠ BỘ CHO TẬP PODCAST
Sau khi xác định được mục tiêu và đối tượng, người thực hiện sẽ phác thảo một dàn ý tổng quan cho tập podcast. Nếu tiếp tục với ví dụ về "Tech Simplified", dàn ý của kịch bản podcast mẫu có thể như sau:
Tiêu đề tập: Cách AI Định Hình Cuộc Sống Hàng Ngày
Mở đầu: Nhạc nền kèm lời dẫn hấp dẫn để thu hút sự chú ý:
"Bạn có biết AI đang đưa ra quyết định thay bạn mỗi ngày không?"
Chào mừng/Giới thiệu khách mời: Lời chào ngắn gọn và giới thiệu khách mời (nếu có).
Phần 1: AI là gì và cách nó hoạt động.
Phần 2: Những ứng dụng AI trong đời sống hàng ngày (ví dụ: quảng cáo cá nhân hóa, trợ lý ảo, thiết bị nhà thông minh, v.v.).
Phần 3: Giải đáp những lo ngại phổ biến về AI.
Chuyển tiếp: "Tiếp theo, hãy cùng lắng nghe câu chuyện từ một chuyên gia làm việc trong lĩnh vực AI - đừng rời đi!"
Kết thúc: Tóm tắt nội dung chính, cảm ơn khách mời và giới thiệu tập tiếp theo:
"Tuần sau, chúng ta sẽ cùng bàn luận về đạo đức trong AI - hãy đón xem!"
Cách xây dựng từng phần trong kịch bản podcast mẫu
1. Giới thiệu Podcast (bao gồm nhạc nền)
Podcast nên bắt đầu bằng một lời dẫn hấp dẫn kèm nhạc nền phù hợp để tạo không khí chuyên nghiệp. Ví dụ:
"Bạn có biết AI đang giúp bạn chọn trang phục hoặc lập kế hoạch du lịch? Chào mừng đến với Tech Simplified, nơi chúng tôi giúp bạn hiểu rõ hơn về công nghệ đang định hình thế giới!"
2. Chào mừng/Giới thiệu khách mời
Người dẫn dắt nên chào đón người nghe một cách thân thiện và tạo bối cảnh cho tập podcast. Nếu có khách mời, cần giới thiệu họ một cách ngắn gọn nhưng ấn tượng:
"Hôm nay, chúng ta có sự tham gia của Tiến sĩ Nông Văn Quý, một nhà nghiên cứu AI, người sẽ giúp chúng ta khám phá cách AI đang thay đổi cuộc sống hàng ngày."
3. Thông điệp từ nhà tài trợ/quảng cáo
Quảng cáo nên được lồng ghép một cách tự nhiên và liên quan đến chủ đề podcast. Ví dụ:
"Trước khi bắt đầu, xin gửi lời cảm ơn đến nhà tài trợ SlimAI - trợ lý AI tối ưu cho cuộc sống thông minh. Đừng bỏ lỡ mã giảm giá đặc biệt ở phần sau!"
4. Nội dung chính
Đây là phần quan trọng nhất của tập podcast. Người thực hiện có thể sử dụng dàn ý để đảm bảo nội dung mạch lạc và hấp dẫn, đồng thời kết hợp thêm câu chuyện thực tế để giúp người nghe dễ hiểu hơn.
Ví dụ, khi giải thích về AI trong đời sống hàng ngày:
"Bạn đã bao giờ nhận thấy Netflix luôn biết chính xác bộ phim bạn muốn xem tiếp theo chưa? Đó chính là AI phân tích thói quen xem phim của bạn để đề xuất nội dung phù hợp."
Tìm hiểu Cách Netflix gợi ý thông minh nội dung qua Ebook AI-First 101 miễn phí của SlimCRM.
5. Chuyển tiếp mượt mà
Những câu chuyển tiếp sẽ giúp nội dung podcast không bị rời rạc và giữ chân người nghe. Ví dụ:
"Tiếp theo, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu cách AI đang hỗ trợ bác sĩ chẩn đoán bệnh nhanh chóng và chính xác hơn. Đừng rời đi!"
6. Kết thúc & kêu gọi hành động (Call-to-action)
Phần kết thúc nên bao gồm một tóm tắt ngắn gọn về nội dung chính và một lời kêu gọi hành động để tăng mức độ tương tác với khán giả.
"Cảm ơn bạn đã lắng nghe Tech Simplified! Nếu bạn thích tập này, hãy chia sẻ với bạn bè và đăng ký kênh để không bỏ lỡ các tập tiếp theo!"
Ngoài ra, đây cũng là thời điểm thích hợp để giới thiệu về các tập podcast sắp tới hoặc hướng dẫn người nghe tìm thêm tài nguyên liên quan trong phần mô tả.
Mẹo chuyên nghiệp: SlimAI có thể hỗ trợ tóm tắt nội dung podcast, tạo mục lục và viết kịch bản podcast mẫu chỉ với một cú nhấp chuột!
BƯỚC 3: MỞ RỘNG CÁC PHẦN CHÍNH
Sau khi đã có cấu trúc cơ bản, từng phần trong tập podcast sẽ được phát triển chi tiết hơn.
Đối với phần mở đầu, người thực hiện có thể thêm một số liệu thống kê về mức độ sử dụng AI để thu hút sự chú ý. Trong phần nội dung chính, các ví dụ cụ thể như "trợ lý ảo" và "gợi ý văn bản thông minh" có thể được sử dụng để minh họa rõ ràng hơn. Đây là giai đoạn nội dung dần được định hình một cách hoàn chỉnh.
Dĩ nhiên, có nhiều cách tiếp cận khác nhau. Một số người có thể viết kịch bản chi tiết từng câu, trong khi những người khác chỉ ghi lại các ý chính quan trọng.
BƯỚC 4: ĐIỀU CHỈNH CHUYỂN TIẾP VÀ LUỒNG NỘI DUNG
Các đoạn chuyển tiếp giúp kết nối mượt mà giữa các phần, giữ chân người nghe từ đầu đến cuối tập podcast. Để làm tốt điều này, người thực hiện cần suy nghĩ về sự liên kết tự nhiên giữa các phần và sử dụng các cụm từ tạo sự tò mò hoặc duy trì nhịp điệu.
Ví dụ, khi chuyển từ chủ đề AI trong giải trí sang AI trong y tế, có thể sử dụng câu:
"Nếu bạn nghĩ AI chỉ gói gọn trong phim ảnh và âm nhạc, hãy nghĩ lại – vì nó cũng đang cách mạng hóa ngành y tế."
Một mẹo khác là sử dụng câu hỏi để chuyển tiếp giữa các phần. Ví dụ:
"Nhưng điều gì xảy ra khi AI mắc sai lầm? Đó là điều chúng ta sẽ khám phá ngay sau đây."
Những câu hỏi như thế này không chỉ giúp kết nối các phân đoạn mà còn kích thích sự tò mò của người nghe.
Bên cạnh đó, cần đảm bảo nhịp độ phù hợp, tránh để các phần chuyển tiếp diễn ra quá nhanh hoặc quá dài dòng, làm ảnh hưởng đến trải nghiệm của người nghe.
BƯỚC 5: LUYỆN TẬP ĐỌC KỊCH BẢN PODCAST
Cuối cùng, người thực hiện cần đọc to toàn bộ kịch bản. Điều này giúp kiểm tra cách diễn đạt, phát hiện các câu văn khó đọc và đảm bảo nội dung nghe tự nhiên.
Khi đọc, người dẫn nên tưởng tượng mình đang trò chuyện thân mật với một người bạn. Điều này giúp giọng điệu trở nên gần gũi và hấp dẫn hơn. Nếu một câu nghe có vẻ cứng nhắc, có thể điều chỉnh để phù hợp hơn với cách nói trong đời thực.
Ví dụ, trong podcast "Tech Simplified", câu:
"AI đang thay đổi ngành y tế bằng cách hỗ trợ bác sĩ trong việc chẩn đoán."
Có thể được điều chỉnh thành:
"Hãy tưởng tượng một thế giới nơi AI giúp bác sĩ phát hiện bệnh sớm hơn – điều đó đang diễn ra ngay lúc này!"
Ngoài ra, việc luyện tập này còn giúp điều chỉnh độ dài của các phần để đảm bảo tổng thời gian phù hợp. Người thực hiện cũng có thể thu âm từng đoạn ngắn để nghe lại, từ đó điều chỉnh giọng điệu sao cho phù hợp với phong cách của tập podcast – có thể là sôi động, bình tĩnh hay mang tính chiêm nghiệm, tùy thuộc vào chủ đề.
Kịch bản podcast mẫu cho từng chương trình khác nhau
Dưới đây là các mẫu kịch bản podcast và ví dụ cho các chương trình podcast phổ biến, cùng với một số mẹo để thực hiện thành công.
1. Podcast phỏng vấn
Khi thực hiện một podcast phỏng vấn, điều quan trọng là giữ cho cuộc trò chuyện diễn ra tự nhiên trong khi vẫn đảm bảo bao quát các nội dung chính. Một kịch bản giúp thiết lập bối cảnh, dẫn dắt cuộc thảo luận và tránh những khoảng lặng khó xử.
Một bài học quan trọng là nên chuẩn bị các câu hỏi mở, linh hoạt để khách mời có không gian chia sẻ quan điểm, đồng thời vẫn có cơ hội đặt thêm câu hỏi khai thác sâu hơn.
Kịch bản Podcast phỏng vấn mẫu:
- [Mở đầu]: Chào mừng, giới thiệu bản thân, khách mời và chủ đề tập podcast.
- [Giới thiệu khách mời]: Tóm tắt lý do khách mời quan trọng và thú vị.
- [Câu hỏi chính]:
- Bắt đầu bằng một câu hỏi gợi mở hoặc liên quan đến nền tảng của khách mời.
- Chuyển sang các chủ đề chính hoặc thách thức mà khách mời có thể giải thích.
- Kết thúc bằng câu hỏi mang tính phản ánh hoặc hành động.
- [Kết thúc]: Cảm ơn khách mời, tóm tắt những điểm quan trọng và kêu gọi hành động.
Ví dụ:
Mở đầu: “Chào mừng các bạn đến với Tech Talks, nơi chúng ta khám phá những bộ óc đứng sau các đổi mới công nghệ thú vị nhất hiện nay. Tôi là Jamie, và hôm nay tôi rất vui mừng khi được trò chuyện cùng Tiến sĩ Emily Chen - một chuyên gia về đạo đức AI, người đã và đang định hình cách chúng ta nhìn nhận về công nghệ và xã hội.”
Giới thiệu khách mời: “Emily từng được giới thiệu trên Wired và The New York Times. Hôm nay, cô ấy sẽ giúp chúng ta tìm hiểu về tác động của AI đến cuộc sống hàng ngày.”
Câu hỏi chính:
- “Emily, điều gì đã đưa chị đến với lĩnh vực đạo đức AI?”
- “Chị có thể chia sẻ một ví dụ thực tế về một dự án mà AI đã tạo ra sự khác biệt tích cực không?”
- “Một lời khuyên thực tiễn nào mà chị muốn gửi đến các công ty đang cố gắng ưu tiên AI có đạo đức?”
Kết thúc: “Cảm ơn Emily đã chia sẻ những góc nhìn sâu sắc. Các bạn thính giả, nếu thấy tập này hữu ích, hãy đăng ký kênh và đón chờ tập tiếp theo, nơi chúng ta sẽ khám phá tương lai của AI trong lĩnh vực y tế.”
Mẹo:
- Chú thích kịch bản bằng các câu chuyển tiếp như “Bây giờ, hãy chuyển sang…” để đảm bảo sự kết nối mượt mà.
- Đọc trước các câu hỏi để đảm bảo chúng có tính đối thoại và dễ tiếp cận.
2. Podcast một người dẫn (Solo Podcast)
Các tập podcast solo có thể tạo cảm giác đáng sợ vì chỉ có một người nói, nhưng một kịch bản Podcast mẫu hay sẽ giúp duy trì sự tự tin như có một người đồng hành. Kịch bản sẽ giúp chia nhỏ nội dung thành các phần dễ tiếp cận và giữ cho cách dẫn chuyện tự nhiên. Ngoài ra, cần có kế hoạch bổ sung các câu chuyện cá nhân hoặc ví dụ để tăng sự kết nối với người nghe.
Kịch bản Solo podcast mẫu:
- [Mở đầu]: Thu hút người nghe, giới thiệu bản thân và tóm tắt nội dung tập podcast.
- [Nội dung chính]: Chia chủ đề thành 2-4 phần nhỏ với ví dụ, câu chuyện hoặc dữ liệu cho từng phần.
- [Kết thúc]: Tóm tắt những điểm chính, kêu gọi hành động và cảm ơn người nghe.
Ví dụ:
Mở đầu: “Xin chào mọi người, chào mừng đến với Money Mindset – nơi chúng ta nói về cách xây dựng tài chính cá nhân mà không áp lực. Tôi là Rachel, và hôm nay tôi sẽ chia sẻ 5 cách đơn giản để bắt đầu đầu tư, ngay cả khi bạn hoàn toàn là người mới. Đến cuối tập này, bạn sẽ cảm thấy tự tin hơn để thực hiện bước đầu tiên hướng tới tự do tài chính.”
Nội dung chính:
- “Đầu tiên, hãy nói về ngân sách. Trước khi đầu tư, bạn cần biết tiền của mình đang đi đâu. Tôi khuyên bạn nên theo dõi chi tiêu trong một tháng – điều này sẽ giúp bạn có cái nhìn rõ ràng hơn về tài chính của mình.”
- “Tiếp theo, hãy bắt đầu từ những khoản nhỏ. Các ứng dụng như Acorns giúp bạn đầu tư bằng tiền lẻ từ các giao dịch hàng ngày. Đây chính là cách tôi bắt đầu – dễ dàng, không áp lực và giúp xây dựng sự tự tin.”
- “Cuối cùng, hãy đa dạng hóa. Hãy nghĩ đến việc chia trứng vào nhiều giỏ khác nhau để giảm rủi ro và duy trì sự ổn định cho danh mục đầu tư.”
Kết thúc: “Cảm ơn các bạn đã lắng nghe Money Mindset. Nếu thấy nội dung này hữu ích, hãy chia sẻ với bạn bè và đăng ký kênh để không bỏ lỡ những mẹo tài chính tiếp theo. Hẹn gặp lại vào tuần sau!”
Mẹo:
- Đánh dấu những phần quan trọng hoặc nơi cần ngắt quãng để nhấn mạnh, chẳng hạn như số liệu thống kê hoặc câu chuyện cá nhân.
- Luyện tập trước để đảm bảo tốc độ phù hợp – tránh nói quá nhanh hoặc quá chậm.
3. Podcast kể chuyện (Narrative/Story-Driven Podcast)
Với podcast dạng kể chuyện, kịch bản đóng vai trò như một kịch bản phim. Nó cần có mô tả sinh động, nhịp điệu mượt mà và chuyển tiếp mạnh mẽ. Tôi thường xây dựng một cấu trúc rõ ràng gồm: mở đầu, xung đột và giải quyết. Sau đó, tôi thêm các chi tiết cảm quan và cảm xúc để thu hút người nghe.
Mẫu kịch bản Podcast kể chuyện:
- [Mở đầu]: Bắt đầu bằng một câu mở đầu hấp dẫn và giới thiệu sơ lược về câu chuyện.
- [Giới thiệu bối cảnh]: Giới thiệu nhân vật, bối cảnh và mâu thuẫn chính.
- [Cao trào/Xung đột]: Khám phá điểm ngoặt hoặc thách thức chính.
- [Giải quyết]: Kết thúc câu chuyện với bài học hoặc thông điệp rút ra.
- [Kết thúc]: Cảm ơn thính giả và gợi mở tập tiếp theo.
Ví dụ:
Mở đầu: “Năm 2008, trong một gara nhỏ tại Seattle, một công ty khởi nghiệp nhỏ bé đang trên đường thay đổi thế giới. Đây là câu chuyện về cách Amazon từ một trang web bán sách trực tuyến trở thành gã khổng lồ công nghệ như chúng ta biết ngày nay.”
Giới thiệu bối cảnh: “Mọi thứ bắt đầu với Jeff Bezos và một tờ giấy ghi chú tại bàn bếp của anh ấy, với một câu hỏi đơn giản: ‘Điều gì sẽ là xu hướng lớn tiếp theo?’”
Cao trào/Xung đột: “Nhưng đến năm 2001, Amazon đang thua lỗ hàng triệu đô la. Các nhà phê bình gọi nó là một thí nghiệm thất bại. Đây là khoảnh khắc quyết định: hoặc thành công, hoặc phá sản.”
Giải quyết: “Bằng cách xoay trục sang điện toán đám mây và ra mắt Amazon Prime, Bezos đã biến công ty thành một đế chế công nghệ. Ngày nay, Amazon có giá trị hơn một nghìn tỷ đô la.”
Kết thúc: “Cảm ơn các bạn đã lắng nghe Business Legends. Tuần sau, chúng ta sẽ tìm hiểu về hành trình của Tesla qua những biến động đến thành công. Đừng bỏ lỡ!”
Mẹo:
- Thêm hiệu ứng âm thanh hoặc nhạc nền vào các khoảnh khắc quan trọng để tăng cảm xúc và kịch tính.
- Căn chỉnh thời lượng từng phần để đảm bảo nội dung không bị kéo dài hoặc thiếu tập trung.
4. Podcast Hỏi & Đáp hoặc Thảo luận nhóm (Q&A/Panel Discussion)
Với các cuộc thảo luận nhóm, chìa khóa là sự chuẩn bị và cân bằng. Một kịch bản tốt giúp mỗi khách mời có cơ hội thể hiện quan điểm trong khi vẫn giữ cuộc trò chuyện tập trung. Tôi luôn chuẩn bị các câu hỏi hướng dẫn và gợi mở để khuyến khích tương tác giữa các khách mời.
Kịch bản Podcast mẫu:
- [Mở đầu]: Chào mừng thính giả, giới thiệu khách mời và chủ đề thảo luận.
- [Câu hỏi chính/Chủ đề]: Chuẩn bị 3–5 câu hỏi hướng dẫn và các lời gợi mở để tạo sự tương tác.
- [Hỏi đáp với khán giả] (nếu có): Dành thời gian cho câu hỏi từ người nghe.
- [Kết thúc]: Cảm ơn khách mời và khán giả, tóm tắt điểm chính, kêu gọi hành động.
Ví dụ:
Mở đầu: “Chào mừng các bạn đến với Startup Stories Live, nơi chúng ta khám phá tương lai của fintech. Tôi là Sarah, và hôm nay tôi có mặt cùng Alex - CTO của PayFlow, Lisa - một nhà đầu tư mạo hiểm chuyên về fintech, và Raj - nhà sáng lập CashWise.”
Câu hỏi chính:
- “Theo các bạn, xu hướng thú vị nhất trong lĩnh vực fintech hiện nay là gì?”
- “Lisa, với tư cách là một nhà đầu tư, chị tìm kiếm điều gì khi đánh giá một startup fintech?”
- “Raj, thử thách lớn nhất mà anh đã gặp khi mở rộng CashWise là gì, và anh đã vượt qua nó như thế nào?”
Kết thúc: “Cảm ơn Alex, Lisa và Raj vì một cuộc thảo luận tuyệt vời. Các bạn thính giả, đừng quên đăng ký kênh và đón chờ những góc nhìn mới mẻ từ thế giới startup vào tuần tới!”
Mẹo:
- Ghi chú thời gian phát biểu của từng khách mời để đảm bảo sự cân bằng.
- Sử dụng các câu chuyển tiếp như “Bây giờ, hãy nghe ý kiến từ Alex…” để giữ cuộc trò chuyện có tổ chức.
Mẹo viết kịch bản podcast hay
Viết kịch bản podcast hay là sự kết hợp giữa nghệ thuật và khoa học, đòi hỏi sự cân bằng giữa cấu trúc chặt chẽ và tính linh hoạt. Dưới đây là một số mẹo giúp bắt đầu:
Hãy viết như đang trò chuyện
Khán giả muốn cảm thấy như đang trò chuyện với người dẫn, không phải đang nghe một bài giảng. Do đó, kịch bản nên được viết theo cách tự nhiên nhất có thể.
Thay vì sử dụng câu như: “Trong tập hôm nay, chúng ta sẽ thảo luận về các chiến lược tăng năng suất.” có thể chuyển thành: “Hãy cùng khám phá vài cách đơn giản giúp hoàn thành nhiều việc hơn trong hôm nay.”
Khi viết, nên đọc to từng câu. Nếu câu nào nghe có vẻ cứng nhắc hoặc quá trang trọng, có thể điều chỉnh lại cho tự nhiên hơn.
Chừa không gian cho sự tự nhiên
Kịch bản podcast nên được xem như một hướng dẫn, không phải một vở kịch. Nếu viết quá chi tiết, người dẫn có thể trở nên cứng nhắc và thiếu tự nhiên. Một dàn ý linh hoạt giúp họ có thể tự do sáng tạo và thêm vào những khoảnh khắc hài hước hoặc cảm hứng ngay trong lúc ghi âm.
Đối với các tập phỏng vấn, việc chuẩn bị sẵn các câu hỏi chính là cần thiết, nhưng cũng nên sẵn sàng mở rộng với các câu hỏi phụ, chẳng hạn như: “Điều đó thật thú vị! Bạn có thể chia sẻ thêm về điều đó không?”
Với các tập solo, thay vì viết nguyên văn từng câu, có thể ghi chú theo dạng gạch đầu dòng, đặc biệt là những phần có câu chuyện cá nhân hoặc góc nhìn riêng.
Sự cân bằng này giúp người dẫn giữ được mạch nội dung rõ ràng mà vẫn đảm bảo giọng điệu chân thực và gần gũi.
Điều chỉnh kịch bản phù hợp với chương trình podcast
Chương trình podcast sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến cách xây dựng kịch bản:
- Podcast phỏng vấn: Nên tập trung vào các câu hỏi mở, chẳng hạn như “Điều gì đã truyền cảm hứng để bạn khởi nghiệp?” Sau đó, có thể tiếp tục với những câu hỏi gợi mở như “Bạn đã gặp phải những thách thức nào trong giai đoạn đầu?” Quan trọng là để cuộc trò chuyện diễn ra tự nhiên, vì những khoảnh khắc đó thường tạo ra nội dung giá trị nhất.
- Podcast kể chuyện: Áp dụng các kỹ thuật kể chuyện như Hành trình người hùng (Hero’s Journey). Nếu kể về một doanh nghiệp thành công, có thể chia nội dung thành ba phần: giai đoạn khó khăn ban đầu (thất bại đầu tiên), cao trào (bước ngoặt quan trọng), và kết quả (thành công hiện tại). Ngoài ra, có thể đánh dấu các điểm cần tạm dừng để tạo hiệu ứng kịch tính hoặc thêm hiệu ứng âm thanh phù hợp.
- Podcast ngắn: Kịch bản cần gãy gọn, súc tích. Ví dụ, thay vì nói: “Để tiết kiệm tiền, trước tiên bạn cần theo dõi chi tiêu của mình để xác định những khoản lãng phí.” hãy nói: “Muốn tiết kiệm? Hãy bắt đầu theo dõi chi tiêu.”
Viết kịch bản hướng đến đối tượng khán giả mục tiêu
Nội dung cần mang tính cá nhân và phù hợp với người nghe mục tiêu. Nếu hướng đến người mới bắt đầu, nên tránh các thuật ngữ chuyên ngành và chia nhỏ các bước để dễ hiểu. Nếu hướng đến đối tượng chuyên gia, hãy cung cấp những góc nhìn chuyên sâu hơn hoặc dữ liệu có giá trị để kích thích tư duy.
Khi viết, hãy hình dung về một người nghe cụ thể và tự hỏi: “Họ quan tâm đến điều gì? Họ cần được giải thích điều gì?” Cách tiếp cận này giúp nội dung luôn hấp dẫn và đúng trọng tâm.
Kết luận
Có nhiều cách để tạo kịch bản podcast, tùy thuộc vào chương trình và phong cách mà bạn lựa chọn. Dù đang thực hiện loại podcast nào, việc dành thời gian để xây dựng một kịch bản chất lượng sẽ giúp quá trình ghi âm trở nên mạch lạc, có cấu trúc và hiệu quả hơn. SlimCRM hy vọng qua bài viết bạn đã biết cách xây dựng kịch bản podcast mẫu.
