Trong thế giới biến động, chiến lược và việc thực thi chiến lược rất dễ bị chệch hướng, việc lập kế hoạch chiến lược là cực kỳ quan trọng nhằm định hướng và tập trung các nguồn lực của doanh nghiệp vào các mục tiêu quan trọng nhất. Vậy lập kế hoạch chiến lược là gì? Các bước lập kế hoạch chiến lược ra sao? 7 sai lầm cần tránh trong quá trình lập kế hoạch chiến lược là gì? Theo dõi qua bài viết sau bạn nhé!
Lập kế hoạch chiến lược là gì?
Lập kế hoạch chiến lược hay hoạch định chiến lược là một quá trình trong đó các nhà lãnh đạo của tổ chức xác định tầm nhìn của họ cho tương lai và xác định các mục tiêu và mục tiêu của tổ chức. Quá trình này bao gồm việc thiết lập trình tự thực hiện các mục tiêu đó để tổ chức có thể đạt được tầm nhìn đã đề ra.
Lập kế hoạch chiến lược thường đại diện cho các mục tiêu trung và dài hạn có thời hạn từ ba đến năm năm, mặc dù có thể lâu hơn. Điều này khác với lập kế hoạch kinh doanh, vốn thường tập trung vào các mục tiêu ngắn hạn, mang tính chiến thuật, chẳng hạn như cách phân chia ngân sách. Thời gian dành cho một kế hoạch kinh doanh có thể dao động từ vài tháng đến vài năm.
Sản phẩm của hoạch định chiến lược là kế hoạch chiến lược. Nó thường được phản ánh trong một tài liệu kế hoạch hoặc các phương tiện truyền thông khác. Những kế hoạch này có thể dễ dàng được chia sẻ, hiểu và làm theo bởi nhiều người bao gồm nhân viên, khách hàng, đối tác kinh doanh và nhà đầu tư.
Ví dụ về lập kế hoạch chiến lược
Dưới đây là một ví dụ về lập kế hoạch chiến lược cho lãnh đạo tài chính của một công ty sản xuất:
Tóm tắt
Công ty XYZ là một công ty sản xuất đồ gia dụng có trụ sở tại Việt Nam. Công ty có mục tiêu trở thành nhà sản xuất đồ gia dụng hàng đầu tại Việt Nam và khu vực Đông Nam Á.
Sứ mệnh
Sứ mệnh của Công ty XYZ là "Cung cấp các sản phẩm đồ gia dụng chất lượng cao, giá cả phải chăng, đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng Việt Nam và khu vực Đông Nam Á".
Tầm nhìn
Tầm nhìn của Công ty XYZ là "Trở thành nhà sản xuất đồ gia dụng hàng đầu tại Việt Nam và khu vực Đông Nam Á".
Mục tiêu
Mục tiêu của Công ty XYZ trong 5 năm tới là:
- Tăng doanh thu lên 50%
- Tăng thị phần lên 30%
- Tăng lợi nhuận trước thuế lên 20%
Phân tích môi trường
Môi trường kinh tế Việt Nam đang phát triển ổn định với tốc độ tăng trưởng GDP hàng năm khoảng 6-7%. Nhu cầu về đồ gia dụng của người tiêu dùng Việt Nam đang tăng lên, đặc biệt là ở các thành phố lớn.
Cạnh tranh trong ngành đồ gia dụng Việt Nam đang ngày càng gay gắt với sự tham gia của các doanh nghiệp lớn trong và ngoài nước.
Công nghệ sản xuất đồ gia dụng đang ngày càng phát triển, tạo ra cơ hội cho các doanh nghiệp áp dụng công nghệ mới để nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm.
Chiến lược
Để đạt được các mục tiêu của mình, Công ty XYZ sẽ thực hiện các chiến lược sau:
- Tăng cường đầu tư vào nghiên cứu và phát triển để phát triển các sản phẩm mới, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của người tiêu dùng.
- Mở rộng thị trường ra các nước trong khu vực Đông Nam Á.
- Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ mới vào sản xuất để nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm.
Kế hoạch hành động
Để thực hiện các chiến lược của mình, Công ty XYZ sẽ thực hiện các kế hoạch hành động sau:
- Trong năm đầu tiên, Công ty XYZ sẽ tập trung vào việc phát triển các sản phẩm mới đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng trẻ.
- Trong năm thứ hai, Công ty XYZ sẽ mở rộng thị trường ra các nước Indonesia và Malaysia.
- Trong năm thứ ba, Công ty XYZ sẽ đầu tư vào việc ứng dụng công nghệ mới vào sản xuất.
Theo dõi và đánh giá
Công ty XYZ sẽ theo dõi và đánh giá tiến độ thực hiện kế hoạch chiến lược hàng quý. Các chỉ số đánh giá sẽ bao gồm doanh thu, thị phần, và lợi nhuận trước thuế.
Tại sao lập kế hoạch chiến lược lại quan trọng?
Tưởng tượng bạn đang đi du lịch. Bạn cần phải có bản đồ và điểm đến rõ ràng để biết đi đâu, tránh lạc đường, và cuối cùng đến được nơi mình muốn. Lập kế hoạch chiến lược cho doanh nghiệp cũng giống như vậy.
Lý do quan trọng:
- Có mục tiêu và hướng đi: Kế hoạch chiến lược giống như bản đồ, giúp doanh nghiệp xác định mục tiêu dài hạn và cách thức đạt được chúng. Không có kế hoạch, doanh nghiệp dễ đi lang thang, bỏ lỡ cơ hội, và khó thành công.
- Ra quyết định hiệu quả: Với mục tiêu rõ ràng, doanh nghiệp dễ dàng đưa ra quyết định phù hợp, chẳng hạn như đầu tư vào cái gì, tuyển dụng nhân viên thế nào, hay nên tập trung vào thị trường nào.
- Đo lường tiến bộ: Kế hoạch chiến lược thường có các mục tiêu cụ thể và có thể đo lường được. Điều này giúp doanh nghiệp biết mình đã đi được bao xa, có cần điều chỉnh kế hoạch hay không.
- Gắn kết đội ngũ: Khi tất cả nhân viên đều hiểu mục tiêu và kế hoạch của doanh nghiệp, họ sẽ dễ dàng phối hợp và làm việc hiệu quả hơn.
Có thể bạn quan tâm:
1. Mẫu kế hoạch chiến lược phát triển hội đồng quản trị 2024
Ai là người lập kế hoạch chiến lược?
Lập kế hoạch chiến lược thường do cấp quản trị nào đảm nhiệm? Người lập kế hoạch chiến lược là người chịu trách nhiệm phát triển và thực hiện kế hoạch chiến lược của tổ chức. Họ thường là các nhà lãnh đạo cấp cao, chẳng hạn như giám đốc điều hành, giám đốc tài chính hoặc giám đốc chiến lược.
Tuy nhiên, lập kế hoạch chiến lược không chỉ là trách nhiệm của các nhà lãnh đạo cấp cao. Nó cần có sự tham gia của các bên liên quan ở tất cả các cấp độ trong tổ chức, bao gồm nhân viên, khách hàng, và các đối tác.
Dưới đây là một số vai trò chính của người lập kế hoạch chiến lược:
- Xác định sứ mệnh, tầm nhìn, và giá trị của tổ chức
- Xác định các mục tiêu chiến lược của tổ chức
- Phân tích môi trường bên trong và bên ngoài của tổ chức
- Phát triển các chiến lược để đạt được các mục tiêu chiến lược
- Thực hiện các chiến lược đã phát triển
- Theo dõi và đánh giá tiến độ thực hiện các chiến lược
Các bước lập kế hoạch chiến lược
5 bước lập kế hoạch chiến lược đơn giản:
- Xem xét tình hình hiện tại: Giống như đi khám bệnh, trước tiên cần hiểu rõ tình hình, sức khỏe của doanh nghiệp. Bạn sẽ dùng các công cụ như SWOT (điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội, thách thức) và đánh giá nhu cầu để xác định vị trí chiến lược hiện tại.
- Xác định ưu tiên: Không thể ôm quá nhiều việc cùng lúc. Sau khi hiểu tình hình, bạn cần chọn những mục tiêu quan trọng, phù hợp và cấp bách nhất để tập trung. Xác định nguồn lực cần thiết (ngân sách, nhân sự) và đặt ra khung thời gian, thước đo tiến độ (KPI) cho từng mục tiêu.
- Lên kế hoạch hành động: Đây là bước chủ chốt, nơi bạn cùng các bên liên quan vạch ra các bước cụ thể, chiến thuật để đạt được mục tiêu đã đặt. Có thể cần lập nhiều kế hoạch kinh doanh ngắn hạn nhỏ hơn, nhưng tất cả đều phải phù hợp với chiến lược tổng thể. Bạn có thể sử dụng các công cụ như bản đồ chiến lược để trực quan hóa và điều chỉnh kế hoạch dễ dàng.
- Thực hiện: Kế hoạch hay mà không thực hiện thì cũng vô nghĩa. Cần truyền đạt kế hoạch rõ ràng trong toàn tổ chức, phân bổ trách nhiệm, đầu tư, điều chỉnh chính sách, quy trình và đặt ra hệ thống đo lường, báo cáo. Quản lý chiến lược thường xuyên với các đánh giá định kỳ để đảm bảo kế hoạch đi đúng hướng.
- Cập nhật: Bước cuối cùng trong quá trình lập kế hoạch chiến lược là cập nhật và thay đổi để thích ứng. Kế hoạch không phải là sách giáo khoa, nó cần linh hoạt theo tình hình thực tế. Có thể đánh giá nhanh các chỉ số theo quý, điều chỉnh kế hoạch hàng năm. Các công cụ như bảng điểm cân bằng BSC sẽ giúp đánh giá hiệu quả đạt được so với mục tiêu.
7 sai lầm trong quá trình lập kế hoạch chiến lược
Theo Gartner, có rất ít nhà lãnh đạo biết cách khai thác tối đa từ quá trình hoạch định chiến lược. Các mục tiêu không rõ ràng, quy trình kém hiệu quả và sự thiếu gắn kết của các nhà lãnh đạo doanh nghiệp chỉ là một vài lý do khiến chiến lược biến thành hành động chậm lại hoặc thất bại.
- 67% nhà lãnh đạo về chiến lược tin rằng, có khả năng cao hơn 50% là họ sẽ phải điều chỉnh kế hoạch sau khi đã lập kế hoạch hàng năm.
- 53% nhà lãnh đạo về chiến lược cho biết công ty không hoàn thành được các mục tiêu chiến lược đề ra
- Chỉ 38% lãnh đạo chiến lược cảm thấy tổ chức của họ có thể thay đổi kế hoạch đủ nhanh để thích ứng với những biến động của thị trường.
Và dưới đây là 7 sai lầm trong quá trình hoạch định chiến lược mà Gartner đã chỉ ra:
1. Cố gắng tạo ra một kế hoạch chiến lược thật toàn diện cùng một lúc
2. Tối ưu hóa hoặc tiêu chuẩn hóa nỗ lực lập kế hoạch chỉ để giảm tổng chi phí/thời gian
3. Ủy quyền thiết kế các sáng kiến chiến lược mà không kiểm tra tính khả thi của chúng
4. Giao quyền sở hữu dự án ngay trước khi thực hiện
5. Biến chiến lược thành hoạt động 1 chiều, từ trên xuống
6. Gắn kết các sáng kiến với các chỉ số liên quan chủ yếu đến hiệu suất hàng ngày
7. Đầu tư quá ít hoặc quá nhiều vào cách các kịch bản tương lai có thể thay đổi kế hoạch chiến lược
7 hành động đơn giản giúp tránh bẫy sai lầm trong lập kế hoạch chiến lược
Ưu tiên chiến lược tối giản, cơ bản (MVP)
>Tránh sai lầm: Cố gắng tạo ra một kế hoạch chiến lược thật toàn diện cùng một lúc
Những công ty thay đổi kế hoạch nhanh thường tận dụng được hết các cơ hội do bối cảnh mang lại, nhiều hơn đến 198% so với các công ty khác.
Khi thị trường thay đổi liên tục, một kế hoạch toàn diện và chi tiết có thể cản trở bạn, vì nó không cho phép thêm hoặc điều chỉnh kế hoạch dễ dàng. Ngược lại, các kế hoạch khả thi tối thiểu (MVP) cho phép tổ chức nắm bắt tốt hơn những nguyên tắc cốt lõi của một tổ chức thích nghi.
Điều chỉnh các hoạt động lập kế hoạch cho từng người tham gia
> Tránh sai lầm: Tối ưu hóa hoặc tiêu chuẩn hóa nỗ lực lập kế hoạch chỉ để giảm tổng chi phí/thời gian
Khi doanh nghiệp có sự tham gia của nhiều người trong quá trình lập kế hoạch, thì khả năng thay đổi kế hoạch nhanh hơn là 3,4 lần
Để kế hoạch của bạn trở nên thực tế, thuận tiện và phù hợp với nhu cầu kinh doanh, bạn cần học cách lên kế hoạch sao cho phù hợp với mục tiêu và hoạt động của doanh nghiệp. Ví dụ:
- Tiến hành các hành động sớm để giảm thiểu các rào cản tổ chức
- Tích hợp hoạt động lập kế hoạch vào quy trình kinh doanh
- Chỉnh sửa kế hoạch cho phù hợp với nhu cầu độc đáo, đang phát triển
Vạch sẵn khung sườn sớm để chắc chắn về các nguồn lực hiện tại
> Tránh sai lầm: ủy quyền thiết kế các sáng kiến chiến lược mà không kiểm tra tính khả thi của chúng.
Khi thiếu kinh phí, 45% các sáng kiến chiến lược sẽ thất bại.
Càng nhiều thay đổi, càng khó cho các bên liên quan đánh giá chính xác nguồn lực cần thiết để thành công. Giải pháp ở đây là tạo "bản đồ" trực quan thể hiện cách tận dụng tài nguyên, năng lực, tài sản và quy trình nội bộ để tạo ra giá trị. Kiểm tra từng phần của bản đồ giúp tìm ra kẽ hở sớm trong thiết kế, tăng khả năng thành công.
Phân chia trách nhiệm rõ ràng
> Tránh sai lầm: Giao quyền sở hữu dự án ngay trước khi thực hiện
59% công ty thành công nhất trong việc đạt mục tiêu chiến lược đã phân công trách nhiệm rõ ràng cho từng bộ phận. Điều này cho thấy vai trò quan trọng của việc xác định ai làm gì để thành công.
Muốn thành công, việc gì cũng cần có mục tiêu rõ ràng. Nếu không biết mong đợi điều gì, làm sao đạt được kết quả?
- Bố trí rõ ai chịu trách nhiệm và đội thực hiện cho từng mục tiêu chiến lược.
- Minh bạch là chìa khóa, giúp lãnh đạo chủ động giải quyết rủi ro ảnh hưởng đến kết quả.
- Nhờ minh bạch, doanh nghiệp cũng dễ dàng điều chỉnh hướng đi khi ưu tiên và kết quả thay đổi.
Lan truyền kế hoạch theo hàng ngang, không chỉ từ trên xuống
> Tránh sai lầm này: Biến chiến lược thành hoạt động 1 chiều, từ trên xuống
Các mục tiêu được phân cấp có tác động gấp đôi đến việc thành công với các mục tiêu chiến lược của tổ chức
Chỉ đơn thuần xây dựng kế hoạch chiến lược và áp dụng theo kiểu "từ trên xuống" không còn hiệu quả trong môi trường doanh nghiệp kết nối đa chiều như hiện nay, đặc biệt là trong quá trình chuyển đổi số.
Điều quan trọng là phải xây dựng và thúc đẩy sự hiểu biết giữa các phòng ban trước khi lên kế hoạch và thực hiện các sáng kiến. Nhờ đó, các nhà quản lý sẽ nắm được ảnh hưởng của công việc mình đến người khác trong tổ chức, giúp mọi hoạt động diễn ra hiệu quả hơn.
Đánh giá hiệu quả dựa trên giả định then chốt
> Tránh sai lầm: Gắn kết các sáng kiến với các chỉ số liên quan chủ yếu đến hiệu suất hàng ngày
Hạn chế kế hoạch của bạn xuống còn bốn đến bảy giả định chính có tác động lớn nhất, để giảm thiểu rào cản thực thi
Thay vì chỉ nhìn vào kết quả, hãy tập trung đo lường những giả định then chốt. Điều này giúp tổ chức chèo lái trong môi trường bất định mà vẫn giữ vững hướng đi chiến lược. Nhờ đó, các đội nhóm cũng quyết đoán hơn và phối hợp tốt hơn với chiến lược trong suốt quá trình thực hiện.
Quản trị mục tiêu hiệu quả với phần mềm quản trị OKRs của SlimCRM tại đây!
Kiểm tra khả năng chịu áp lực
> Tránh sai lầm: Đầu tư quá ít hoặc quá nhiều vào cách các kịch bản tương lai có thể thay đổi kế hoạch chiến lược.
Chỉ có 38% tổ chức sử dụng xu hướng có quy trình rõ ràng và cụ thể.
Dự trù kịch bản là cách giúp doanh nghiệp khám phá những thay đổi trong môi trường, từ đó nhận ra cơ hội và rủi ro tiềm tàng. Lãnh đạo cần lồng ghép các giả định quan trọng về các vấn đề này vào kế hoạch chiến lược, nhưng nhiều người thường phức tạp hóa chúng. Thay vào đó, hãy áp dụng quy tắc 80/20, tập trung vào một vài kịch bản khả thi để kiểm tra tính khả thi của các sáng kiến và đầu tư chiến lược.
Mẫu lập kế hoạch chiến lược cho lãnh đạo tài chính
Tham khảo mẫu lập kế hoạch chiến lược của Gartner ở hình bên dưới. Ngoài ra, bạn cũng có thể download Ebook "Hướng dẫn lập kế hoạch chiến lược cơ bản" ở đầu bài để có thông tin đầy đủ và chi tiết!
SlimCRM - Bộ giải pháp quản trị doanh nghiệp toàn diện
Để lập kế hoạch chiến lược có tính thực tế, khả thi và chính xác, việc kết nối dữ liệu khách hàng và tăng cường trao đổi, cộng tác giữa các phòng ban là cực kỳ quan trọng.
SlimCRM là công cụ giúp tăng năng lực quản trị và bán hàng tinh gọn cho doanh nghiệp nhỏ và vừa. Với các tính năng bao quát 4 khía cạnh: tài chính - khách hàng - quy trình công việc & nhân sự, SlimCRM tự tin giúp chủ doanh nghiệp nhỏ quản trị doanh nghiệp dễ dàng, đơn giản và hiệu quả.
Việc ứng dụng SlimCRM có thể giúp doanh nghiệp trong việc lập kế hoạch chiến lược theo những cách sau:
- Tăng cường khả năng phân tích dữ liệu với báo cáo trực quan, chi tiết
- Tăng cường khả năng phối hợp và cộng tác giữa phòng ban: sales - marketing - kế toán - nhân sự
- Quản lý việc thực hiện chiến lược theo mục tiêu OKRs kết hợp KPI
Tìm hiểu thêm về SlimCRM tại: https://slimcrm.vn/ hoặc Kết nối với chúng tôi theo số hotline: 0899.172.899 để được tư vấn chi tiết
Trên đây là toàn bộ thông tin về lập kế hoạch chiến lược. Hy vọng bài viết hữu ích với công việc của bạn. Đừng quên theo dõi SlimCRM để cập nhật những thông tin hay và mới nhất về quản trị bạn nhé! Lần tới, bạn muốn SlimCRM triển khai nội dung nào? Hãy để lại comment bên dưới!
