Trong thế giới kinh doanh đầy biến động, thành công không chỉ phụ thuộc vào may mắn hay cơ hội. Để tồn tại và phát triển, doanh nghiệp cần hiểu rõ chính mình, biết được điểm mạnh và điểm yếu để từ đó xây dựng chiến lược phù hợp. Ma trận IFE chính là công cụ hữu ích giúp doanh nghiệp thực hiện điều này.
Tìm hiểu ma trận IFE là gì? Các bước xây dựng và mẫu excel dễ áp dụng qua bài viết sau bạn nhé!
Ma trận IFE là gì?
Ma trận Đánh Giá Các Yếu Tố Bên Trong (IFE) là một công cụ quản trị chiến lược được dùng để đánh giá các điểm mạnh và điểm yếu chính trong từng phương diện hoạt động của doanh nghiệp.
Ngoài ra, ma trận IFE còn giúp xác định và đánh giá mối quan hệ giữa các phòng ban với nhau. Nói ngắn gọn, ma trận này được dùng để xây dựng chiến lược cho công ty.
Cùng với Ma trận Đánh Giá Các Yếu Tố Bên Ngoài (EFE), ma trận IFE là một công cụ hữu ích để đánh giá tình hình hoạt động của công ty dựa trên những điểm mạnh, điểm yếu bên trong doanh nghiệp. Về khái niệm, phương pháp ma trận IFE có một số điểm tương đồng với phương pháp Thẻ Điểm Cân Bằng (Balanced Scorecard).
Ma trận IFE bao gồm những nhân tố nào?
Những yếu tố trong ma trận IFE bao gồm:
- Key internal factors (Nhân tố chính bên trong): bao gồm điểm mạnh và điểm yếu của doanh nghiệp
- Weight (Trọng số): chấm điểm mức độ quan trọng của nhân tố chính từ 0-1
- Rating (Xếp hạng): xếp hạng các yếu tố từ 1-4 để thể hiện điểm mạnh/điểm yếu
- Weighted Score (Điểm): Tích giữa Weight và Rating để xác định điểm quan trọng cho mỗi biến số
- Variable (biến số): các nhân tố bên trong tác động đến tổ chức (thương hiệu, văn hóa doanh nghiệp, kênh phân phối, sản phẩm, tài chính, nhân sự,...)
Nguồn gốc của ma trận IFE
Giáo sư Fred R. David đã giới thiệu công cụ này trong cuốn sách "Quản trị Chiến lược" của ông. Theo tác giả, cả Ma trận IFE và một công cụ khác là Ma trận Đánh giá Yếu tố Bên ngoài (EFE) đều được dùng để tóm tắt các thông tin thu thập được từ quá trình phân tích môi trường bên trong và bên ngoài của công ty.
Tham khảo mô hình quản trị chiến lược theo Fred R. David tại đây!
Các bước xây dựng ma trận IFE
Bước 1: Xác định các nhân tố then chốt (Key Internal Factors)
- Kiểm tra toàn bộ hoạt động kinh doanh của bạn và liệt kê cả điểm mạnh và điểm yếu trong từng lĩnh vực.
- Nên liệt kê từ 10 đến 20 yếu tố, nhưng càng nhiều yếu tố đưa vào ma trận IFE thì càng tốt. Số lượng yếu tố không ảnh hưởng đến tổng điểm có trọng số (sẽ bàn luận sau) vì tổng trọng số luôn bằng 1. Tuy nhiên, việc liệt kê nhiều yếu tố sẽ giúp giảm thiểu sai sót do đánh giá chủ quan.
- Liệt kê điểm mạnh trước, sau đó đến điểm yếu. Cần cụ thể và khách quan nhất có thể. Ví dụ, bạn có thể sử dụng tỷ lệ phần trăm, tỷ lệ và các số liệu so sánh.
Bước 2: Đánh giá trọng số (weight)
- Sau khi xác định được các điểm mạnh và điểm yếu (là phần cốt lõi của Ma trận IFE), hãy gán trọng số cho từng yếu tố, trong phạm vi từ 0,00 đến 1,00.
- Trọng số của một yếu tố cho biết tầm quan trọng tương đối của yếu tố đó: 0 nghĩa là không quan trọng, 1 nghĩa là cực kỳ quan trọng.
- Nếu bạn sử dụng hơn 10 yếu tố, có thể dễ dàng gán trọng số hơn bằng cách sử dụng thang điểm từ 0 đến 100 thay vì 0,00 đến 1,00.
- Bất kể yếu tố then chốt là điểm mạnh hay điểm yếu bên trong, các yếu tố có tầm quan trọng lớn nhất đến hiệu quả hoạt động của tổ chức bạn nên được gán trọng số cao nhất.
- Sau khi gán trọng số cho từng yếu tố, đảm bảo tổng của tất cả các trọng số bằng 1,00 (hoặc 100 nếu sử dụng thang điểm 0 đến 100).
- Trọng số được gán cho một yếu tố cho biết tầm quan trọng tương đối của yếu tố đó đối với thành công trong ngành của công ty. Trọng số phụ thuộc vào ngành nghề.
Bước 3: Xếp hạng (Rating)
- Gán điểm cho mỗi yếu tố theo thang điểm từ 1 đến X. Thang điểm tùy thuộc vào bạn. Thông thường, các nhà thực hành sử dụng thang điểm từ 1 đến 4.
- Điểm đánh giá cho biết liệu yếu tố đó là một điểm yếu chính (điểm = 1), điểm yếu nhỏ (điểm = 2), điểm mạnh nhỏ (điểm = 3) hay điểm mạnh chính (điểm = 4). Nếu bạn sử dụng thang điểm từ 1 đến 4, thì điểm mạnh phải được đánh giá là 4 hoặc 3 và điểm yếu phải được đánh giá là 1 hoặc 2.
- Lưu ý, trọng số được xác định ở bước trước dựa trên ngành nghề. Đánh giá dựa trên tình hình cụ thể của công ty bạn.
Bước 4: Tính toán
Bây giờ chúng ta có thể tính toán trong Ma trận IFE. Nhân trọng số của mỗi yếu tố với điểm đánh giá của nó. Điều này sẽ cung cấp cho bạn điểm có trọng số cho mỗi yếu tố.
Bước 5: Tổng hợp
Bước cuối cùng trong việc xây dựng Ma trận IFE là cộng các điểm có trọng số cho từng yếu tố. Đây là tổng điểm có trọng số cho doanh nghiệp của bạn.
Tải mẫu Excel ma trận IFE tại đây!
Giá trị của Ma trận IFE phản ánh điều gì?
Bất kể có bao nhiêu nhân tố được đưa vào Ma trận IFE, tổng điểm có trọng số sẽ nằm trong khoảng từ ít nhất là 1.0 đến cao nhất là 4.0 (giả sử bạn sử dụng thang điểm từ 1 đến 4). Điểm trung bình cao nhất có thể đạt được là 2.5.
- Tổng điểm có trọng số dưới 2.5 điểm cho thấy doanh nghiệp đang yếu về nội tại.
- Điểm số cao hơn đáng kể so với 2.5 cho thấy vị thế nội bộ mạnh mẽ.
Ví dụ về ma trận IFE
Sau đây là ví dụ và phân tích ma trận IFE của Coca-cola
Ma trận yếu tố bên trong (IFE) là một công cụ quản lý chiến lược để xác định điểm mạnh và điểm yếu chính của công ty trong các lĩnh vực chính. Nó còn là cơ sở để xác định và đánh giá mối quan hệ giữa các thành phần đó.
Điểm mạnh
- Thương hiệu mạnh: Coca-Cola là một trong những thương hiệu mạnh nhất thế giới, với chỉ số sức mạnh được xếp hạng trong top 5. Công ty Coca-Cola kiểm soát một phần đáng kể ngành công nghiệp nước giải khát ở Hoa Kỳ.
- Tiếp thị và quảng cáo sản phẩm mạnh mẽ : Một trong những nguyên nhân chính khiến thương hiệu Coca-Cola được nhiều người biết đến và công nhận là nhờ chiến dịch quảng cáo của công ty. Mọi người tìm kiếm chiếc xe tải Coca-Cola màu đỏ tươi khi nó di chuyển qua các thị trấn và thành phố của họ hàng năm vào dịp Giáng sinh.
- Sản phẩm gần như có mặt trên toàn cầu: Hoạt động kinh doanh của Coca-Cola gần như mang tính toàn cầu và sản phẩm chính của nó nổi tiếng và được tiêu thụ rộng rãi trên toàn thế giới, ngoại trừ Cuba và Triều Tiên. Thực tế này được thể hiện trong cách tổ chức và cơ cấu doanh nghiệp. Đồng thời, tổ chức đặt mục tiêu đáp ứng nhanh chóng các nhu cầu cụ thể của thị trường khu vực và cơ cấu của tổ chức phải phản ánh điều này.
- Tình hình tài chính lành mạnh ở bộ phận nhân sự: Coca-Cola đầu tư rất nhiều tiền vào bộ phận nhân sự của mình. Theo báo cáo phát triển bền vững của họ, nhân viên được trả lương cao, điều kiện làm việc tốt và họ có sẵn kế hoạch để cải thiện lĩnh vực này. Các lĩnh vực khác mà họ tận dụng tốt nguồn vốn của mình là tiếp thị và quảng cáo.
- Giá trị thương hiệu: Coca-Cola có mức độ bình đẳng thị trường cao vì đây là một trong mười thương hiệu có giá trị nhất thế giới.
- Lực lượng lao động có năng lực: Xây dựng những sản phẩm mà mọi người yêu thích và tận dụng tối đa năng lực của bản thân với tư cách là một doanh nghiệp cũng như các cá nhân mang lại cho chúng tôi cảm giác tự hào.
- Nhiều loại sản phẩm: Các sản phẩm của Coca-Cola được phân khúc thành công vì chúng phục vụ cho các phân khúc rộng lớn có thể xác định được, đồng thời thương hiệu và lịch sử của công ty giúp họ dễ dàng tiếp cận các đại diện của phân khúc mà họ đang cố gắng bán hàng.
- Sự khác biệt về hương vị: Coca-Cola đã có hiệu quả trong việc tạo sự khác biệt cho sản phẩm của mình cho các nhóm người tiêu dùng khác nhau. Khi bạn nhìn thấy một sản phẩm của Coca-Cola, điều đầu tiên bạn sẽ chú ý là các loại bao bì khác nhau được sử dụng bởi các nhãn hiệu khác nhau.
Những điểm yếu
- Nợ cao: Do hoạt động mua lại, Coca-Cola có tỷ lệ nợ cao. Mức nợ, lãi suất và chi phí đi vay của Coca-Cola tăng cao do khoản nợ gần 8 tỷ USD thu được từ việc mua lại CCE.
- Vấn đề sức khỏe: Đồ uống có ga là một trong những nguồn cung cấp đường chính. Nó dẫn đến hai vấn đề sức khỏe nghiêm trọng – béo phì và tiểu đường. Coca-Cola là nhà sản xuất đồ uống có ga lớn nhất. Nhiều chuyên gia y tế đã cấm sử dụng các loại nước ngọt này. Đây là một vấn đề gây tranh cãi đối với công ty. Tuy nhiên, Coca-Cola vẫn chưa nghĩ ra giải pháp thay thế hay giải pháp sức khỏe nào cho vấn đề này.
- Một số sản phẩm có doanh thu thấp: Tỷ suất lợi nhuận của các nhà bán lẻ khá cao; do đó, nhiều nhà bán lẻ không muốn tung ra sản phẩm mới.
- Hình ảnh yếu kém ở Ấn Độ: Trung tâm Khoa học và Môi trường (CSE) Ấn Độ cáo buộc công ty sử dụng dư lượng thuốc trừ sâu trong các sản phẩm họ bán ở Ấn Độ.
- Dư luận tiêu cực: Vụ kiện cáo buộc rằng Coca-Cola tham gia vào quảng cáo sai sự thật bằng cách trả tiền cho các nhà nghiên cứu, chuyên gia y tế và những người khác để mâu thuẫn với bằng chứng khoa học độc lập về tác hại của việc uống đồ uống có đường.
- Hương vị giống nhau: Coca-Cola và Pepsi gần như có cùng màu sắc, chứa cùng một lượng carbon dioxide và gần như có mùi vị giống nhau. Trước đây, cả hai đều dựa vào chiết xuất dừa tự nhiên, nhưng giờ đây cả hai đều dựa vào hương vị nhân tạo và các thành phần nhân tạo.
Coca-Cola có điểm trung bình là 2.53, cho thấy tình hình hoạt động của công ty chỉ ở mức trung bình. Mặc dù họ có một số điểm mạnh nhưng chưa tận dụng hết tiềm năng, đồng thời cũng tồn tại một số điểm yếu gây ra vấn đề trong hoạt động kinh doanh.
Ưu điểm của ma trận IFE là gì?
Để giải thích các lợi ích của ma trận IFE, đầu tiên chúng ta cần đề cập đến một hạn chế của nó. Ma trận IFE vốn dĩ là đánh giá dựa trên ý kiến chủ quan, tương tự các phương pháp khác như ma trận TOWS hay SWOT. Tuy nhiên, IFE cố gắng giảm bớt tính chủ quan bằng cách đưa con số vào đánh giá.
Mặc dù quá trình xác định các nhân tố trong ma trận IFE vẫn cần đến đánh giá trực quan, việc gán trọng số và xếp hạng cho từng nhân tố sẽ giúp đưa yếu tố thực tế (dữ liệu) vào mô hình này.
Dưới đây là một số ưu điểm của ma trận IFE:
- Đánh giá các yếu tố nội bộ một cách có hệ thống: Ma trận IFE phân chia các yếu tố nội bộ thành từng nhóm và chấm điểm cho từng yếu tố, từ đó giúp doanh nghiệp ưu tiên cải thiện những lĩnh vực cần thiết.
- Hiển thị trực quan tác động của các yếu tố nội bộ: Ma trận IFE cho phép đánh giá nhanh chóng và trực quan về điểm mạnh và điểm yếu của doanh nghiệp. Nhờ đó, doanh nghiệp có thể ưu tiên các mục tiêu và mục đích cần đạt được.
- Hỗ trợ xây dựng kế hoạch chiến lược: Ma trận IFE giúp xác định các cơ hội tiềm năng, từ đó doanh nghiệp có thể lập kế hoạch để tận dụng những cơ hội này.
- Liên quan chặt chẽ với các công cụ khác: Ma trận IFE phối hợp tốt với các công cụ phân tích khác như phân tích SWOT (Điểm mạnh, Điểm yếu, Cơ hội, Thách thức) và phân tích TOWS (Thách thức, Cơ hội, Điểm yếu, Điểm mạnh). Điều này giúp doanh nghiệp có được cái nhìn toàn diện về tình hình của mình.
- Cung cấp nền tảng cho các phân tích sâu hơn: Ma trận IFE là nền tảng để xây dựng Ma trận Nội - Ngoại (Ma trận IE), giúp doanh nghiệp đánh giá đồng thời các yếu tố bên trong và bên ngoài để đưa ra chiến lược phù hợp.
Hạn chế của ma trận IFE
- Tính chủ quan: Ma trận IFE là một công cụ đánh giá dựa trên ý kiến đánh giá, vì vậy việc xác định điểm mạnh, điểm yếu và trọng số của các yếu tố có thể không hoàn toàn khách quan. Điều này có thể dẫn đến những điểm số tổng thể bị thiên kiến và cho ra kết quả không chính xác.
- Bỏ qua yếu tố bên ngoài: Ma trận IFE chỉ tập trung vào các yếu tố bên trong doanh nghiệp mà không tính đến những yếu tố bên ngoài quan trọng như môi trường cạnh tranh và tình hình kinh tế. Do đó, thông tin thu được từ Ma trận IFE có thể không đầy đủ và thậm chí gây hiểu lầm.
- Không tính đến sự thay đổi: Ma trận IFE không xem xét đến sự thay đổi và phát triển của doanh nghiệp theo thời gian. Các yếu tố nội bộ có thể mạnh lên hoặc yếu đi, vì vậy sử dụng Ma trận IFE mà không tính đến sự thay đổi này có thể dẫn đến những kết luận không chính xác khi xây dựng chiến lược.
Có thể bạn quan tâm: Mô Hình 5 Áp Lực Cạnh Tranh Của Porter Và Cách Ứng Dụng
Phát huy điểm mạnh và khắc phục điểm yếu nội bộ hiệu quả với SlimCRM
Dựa trên ma trận IFE, SlimCRM có thể hỗ trợ doanh nghiệp phát huy điểm mạnh và khắc phục điểm yếu nội bộ theo những cách sau:
Xác định điểm mạnh và điểm yếu
- Sử dụng ma trận IFE để xác định điểm mạnh và điểm yếu của doanh nghiệp trong các lĩnh vực như: nguồn nhân lực, tài chính, marketing, sản xuất, v.v.
- SlimCRM cung cấp các tính năng giúp thu thập dữ liệu về các lĩnh vực này, ví dụ: quản lý nhân viên, quản lý tài chính, quản lý chiến dịch marketing, quản lý đội sales, v.v.
Phân tích dữ liệu
Sử dụng dữ liệu từ SlimCRM để phân tích sâu hơn các điểm mạnh và điểm yếu của doanh nghiệp. Ví dụ, phân tích tỷ lệ chuyển đổi khách hàng tiềm năng để đánh giá hiệu quả marketing, hoặc phân tích tỷ lệ giữ chân khách hàng để đánh giá chất lượng sản phẩm, phân tích biến động và cấu trúc chi phí để lập kế hoạch tài chính...
Thiết lập mục tiêu tăng trưởng
- Phần mềm cho phép tạo và theo dõi các mục tiêu tăng trưởng ở nhiều cấp độ, từ mục tiêu chung của doanh nghiệp đến mục tiêu cá nhân của từng nhân viên.
- Phân chia mục tiêu lớn thành các mục tiêu nhỏ hơn, dễ quản lý hơn.
- Gán các mục tiêu cho từng cá nhân hoặc nhóm, giúp tăng cường trách nhiệm và hiệu quả thực hiện.
Theo dõi và đánh giá hiệu quả
Sử dụng SlimCRM để theo dõi tiến độ thực hiện chiến lược và đánh giá hiệu quả. Ví dụ, theo dõi số lượng khách hàng tiềm năng thu hút được, hoặc theo dõi hiệu suất & doanh thu bán hàng, theo dõi hiệu quả chiến lược marketing.
Việc phát hiện, khai thác điểm mạnh và khắc phục điểm yếu nội bộ cần được thực hiện một cách đồng bộ và liên tục. SlimCRM tự tin là công cụ hỗ trợ toàn diện giúp nhà quản lý nắm bắt mọi khía cạnh của doanh nghiệp. Đăng ký dùng thử SlimCRM để trải nghiệm toàn bộ tính năng hoàn toàn miễn phí!
Giải đáp thắc mắc liên quan
Ma trận IFE khác gì ma trận SWOT?
Điểm khác biệt chính giữa ma trận IFE và phân tích SWOT là cách thức sắp xếp các yếu tố.
- Ma trận IFE: Xếp yếu tố theo nhóm (mạnh/yếu) và trọng số. Số yếu tố thường không quá 20 để tránh phân tích lan man.
- Phân tích SWOT: Bao gồm nhiều yếu tố hơn (mạnh/yếu bên trong, cơ hội/thách thức bên ngoài). Phân tích quá nhiều yếu tố trong SWOT có thể dẫn đến lan man.
Với IFE, việc đưa thêm nhiều yếu tố không làm giảm tầm quan trọng của từng yếu tố vì mỗi yếu tố đều có trọng số riêng. Ngay cả khi đánh giá chủ quan và cho một yếu tố trọng số không chính xác, điều đó cũng ít ảnh hưởng đến kết quả vì trọng số của yếu tố đó là nhỏ. Tóm lại, các yếu tố trong IFE không cần quá chính xác về mặt số liệu.
Những cách tiếp cận khác liên quan đến ma trận IFE là gì?
- Phân tích SWOT: SWOT là công cụ giúp xác định Điểm mạnh, Điểm yếu, Cơ hội và Thách thức của doanh nghiệp để xây dựng chiến lược hiệu quả. SWOT liên quan đến IFE vì nó giúp xác định môi trường bên trong và bên ngoài của công ty.
- Phân tích TOWS: TOWS là công cụ giúp xác định các chiến lược khả thi mà tổ chức có thể sử dụng để đạt được mục tiêu. TOWS liên quan đến IFE vì nó xem xét các yếu tố bên trong của tổ chức để xây dựng chiến lược.
- Ma trận EFE: Ma trận Đánh giá Các Yếu tố Bên Ngoài (EFE) được dùng để đánh giá các yếu tố bên ngoài ảnh hưởng đến hoạt động của công ty. EFE liên quan đến IFE vì nó xem xét môi trường bên ngoài để xác định cơ hội và thách thức.
- Ma trận IE: Ma trận Nội - Ngoại (IE) là công cụ giúp xác định các chiến lược của tổ chức để đạt được mục tiêu. Ma trận IE được xây dựng từ ma trận IFE và EFE, vì nó xem xét cả môi trường bên trong và bên ngoài để xác định chiến lược phù hợp nhất.
Hy vọng bài viết giúp bạn hiểu rõ hơn về ma trận IFE và cách ứng dụng ma trận này hiệu quả trong hoạch định chiến lược doanh nghiệp. Đừng quên theo dõi SlimCRM để cập nhật những thông tin mới nhất về quản trị bạn nhé!
Nguồn:
1. (2017, November 9). YouTube: Home. Retrieved March 7, 2024, from https://bcbntg.tumblr.com/post/651236173026590720/group1
2. Kruszewska, E. (2023, November 17). IFE matrix. CEOpedia. Retrieved March 7, 2024, from https://ceopedia.org/index.php/IFE_matrix
