Ma trận IE là công cụ phân tích và lựa chọn chiến lược được sử dụng rộng rãi trong quản trị kinh doanh. Cùng tìm hiểu ma trận IE là gì và cách khai thác ma trận này cho doanh nghiệp ngay sau đây bạn nhé!
Ma trận IE là gì?
Ma trận IE (ma trận phân tích nội - ngoại) là công cụ quản trị chiến lược được sử dụng để đánh giá điều kiện hoạt động và vị thế chiến lược của một doanh nghiệp. Ma trận IE, hay còn gọi tắt là ma trận Nội - Ngoại, được xây dựng dựa trên việc phân tích các yếu tố bên trong và bên ngoài của doanh nghiệp, sau đó kết hợp chúng thành một mô hình gợi ý.
Ma trận IE được coi là sự phát triển mở rộng của hai mô hình ma trận khác là ma trận Môi trường Bên ngoài (EFE) và ma trận Môi trường Bên trong (IFE).
Ma trận IE hoạt động như thế nào?
Ma trận IE thuộc nhóm các công cụ quản trị danh mục đầu tư chiến lược. Tương tự như ma trận BCG, ma trận IE phân loại một tổ chức vào ma trận 9 ô.
Ma trận IE dựa trên hai tiêu chí sau:
- Điểm số từ ma trận EFE: Điểm này được đánh giá trên trục Y.
- Điểm số từ ma trận IFE: Được đánh giá trên trục X.
Cách thức hoạt động của ma trận IE là bạn đánh giá tổng điểm có trọng số từ ma trận EFE trên trục Y và vẽ một đường ngang trên biểu đồ. Sau đó, bạn lấy điểm được tính toán trong ma trận IFE, đánh giá nó trên trục X và vẽ một đường thẳng đứng trên biểu đồ. Giao điểm của đường ngang và đường dọc chính là yếu tố quyết định chiến lược của bạn. Điểm này cho biết chiến lược mà công ty bạn nên theo đuổi.
Trên trục X của Ma trận IE, tổng điểm có trọng số của IFE từ 1.0 đến 1.99 thể hiện vị thế nội bộ yếu. Điểm từ 2.0 đến 2.99 được coi là trung bình. Điểm từ 3.0 đến 4.0 là mạnh.
Trên trục Y, tổng điểm có trọng số của EFE từ 1.0 đến 1.99 được coi là thấp. Điểm từ 2.0 đến 2.99 là trung bình. Điểm từ 3.0 đến 4.0 là cao.
Ví dụ về ma trận IE
Để minh họa cách sử dụng Ma trận IE, chúng ta hãy cùng xem một ví dụ. Giả sử chúng ta đã tính toán Ma trận IFE (Ma trận Đánh giá Yếu tố Bên trong) cho một công ty ẩn danh trên trang tính Ma trận IFE. Tổng điểm trọng số được tính toán trên trang này là 2,79, cho thấy đây là một công ty có sức mạnh nội bộ trên mức trung bình.
Chúng ta cũng đã tính toán Ma trận EFE (Ma trận Đánh giá Yếu tố Bên ngoài) cho cùng công ty đó trên trang tính Ma trận EFE. Tổng điểm trọng số được tính toán cho Ma trận EFE là 2,46, cho thấy khả năng ứng phó với các yếu tố bên ngoài của công ty này hơi thấp hơn mức trung bình.
Bây giờ, chúng ta sẽ biểu diễn các giá trị này trên các trục của Ma trận IE.
Bản phân tích ma trận IE cho thấy rằng công ty này nên duy trì và củng cố (hold & maintain) vị trí hiện tại. Chiến lược phù hợp cho công ty lúc này là tập trung vào gia tăng thị phần và phát triển sản phẩm. (cụ thể ở bên dưới)
Thêm một ví dụ khác về ma trận IE:
Vị trí của bốn hình tròn cho thấy các chiến lược:
- Phát triển và xây dựng (grow and build): Phù hợp cho SBU 1, 2 và 3.
- Thu hoạch hoặc thoái vốn (harvest or divest): Phù hợp cho SBU 4.
SBU 2 đóng góp tỷ trọng lớn nhất vào doanh số bán hàng của công ty, do đó được biểu diễn bằng hình tròn lớn nhất.
SBU 1 đóng góp tỷ trọng lớn nhất vào tổng lợi nhuận, được thể hiện bằng lát cắt bánh pie có tỷ lệ phần trăm lớn nhất.
Để thực hành vẽ ma trận IE, bạn có thể tham khảo và tải mẫu Excel ma trận IE tự động ở đây!
Ví dụ về ma trận IE của Coca-cola
Dựa trên Ma trận IE của Coca-Cola, có điểm số dựa trên Ma trận IFE và EFE của Coca Cola, cần áp dụng các chiến lược Tăng trưởng và Xây dựng như phát triển thị trường, phát triển sản phẩm, thâm nhập và hội nhập thị trường.
- Phát triển Sản phẩm: Dựa trên Ma trận IFE và EFE, Công ty Coca-Cola nên giảm đầu tư vào nước giải khát và tăng đầu tư vào các sản phẩm khác hỗ trợ lựa chọn lành mạnh cho khách hàng.
- Hội nhập theo chiều ngang: Công ty Coca-Cola nên tập trung vào các sản phẩm đa dạng hóa của mình thông qua quan hệ đối tác để giảm doanh số thị trường thấp và lấy lại hình ảnh của công ty.
Ma trận IE thể hiện điều gì?
Trên trục ngang, bạn đánh giá sức mạnh (Strengths) và yếu kém (Weaknesses) của doanh nghiệp. Trên trục dọc, bạn đánh giá các cơ hội (Opportunities) và thách thức (Threats) của thị trường. Vị trí giao nhau của hai trục này trên ma trận sẽ rơi vào một trong chín ô vuông. Mỗi ô vuông gợi ý một chiến lược kinh doanh phù hợp.
Ba vùng chiến lược chính trên Ma trận IE:
- Ô I, II, III: Chiến lược tăng trưởng và xây dựng (Grow and Build Strategy). Đây là vùng cho các doanh nghiệp có lợi thế nội bộ mạnh và đang hoạt động trong một thị trường đầy cơ hội. Chiến lược tập trung vào thâm nhập thị trường, phát triển thị trường mới và phát triển sản phẩm. Về mặt hoạt động, có thể cân nhắc chiến lược hội nhập về phía sau (backward integration), hội nhập về phía trước (forward integration) và hội nhập ngang (horizontal integration).
- Ô IV, V, VI: Chiến lược duy trì và giữ vững (Hold and Maintain Strategy). Vùng này dành cho các doanh nghiệp có lợi thế nội bộ vừa phải và đang hoạt động trong một thị trường có mức độ tăng trưởng ổn định. Chiến lược tập trung vào thâm nhập thị trường và phát triển sản phẩm.
- Ô VII, VIII, IX: Chiến lược thu hoạch hoặc thoái vốn (Harvest or Exit Strategy). Vùng này dành cho các doanh nghiệp có lợi thế nội bộ yếu và đang hoạt động trong một thị trường nhiều thách thức. Nếu chi phí tái cấu trúc doanh nghiệp thấp, có thể cân nhắc các chiến lược phục hồi. Trường hợp khác, cần tập trung quản lý chi phí chặt chẽ để tối ưu hóa lợi nhuận trước khi rời khỏi thị trường.
Sự khác biệt giữa ma trận IE và BCG là gì?
Sự khác biệt giữa ma trận IE và ma trận BCG nằm ở cách đo lường và các yếu tố được xem xét.
Trục tọa độ:
- Ma trận BCG đo lường tăng trưởng thị trường và tương quan thị phần. Đây là những yếu tố đơn lẻ trên mỗi trục.
- Ma trận IE đo lường các giá trị được tính toán phản ánh một nhóm các yếu tố bên ngoài và bên trong doanh nghiệp. Điều này có nghĩa là ma trận IE yêu cầu nhiều thông tin hơn về doanh nghiệp so với ma trận BCG.
Độ phức tạp:
- Giá trị trên mỗi trục của ma trận BCG chỉ là một yếu tố đơn lẻ.
- Giá trị trên mỗi trục của ma trận IE là các con số đa yếu tố. Điều này có nghĩa là ma trận IE xem xét nhiều khía cạnh hơn của doanh nghiệp so với ma trận BCG.
Vì ma trận IE có định nghĩa rộng hơn nên các nhà hoạch định chiến lược thường phát triển cả Ma trận BCG và Ma trận IE khi đánh giá tình hình và xây dựng chiến lược.
Những mô hình ma trận nào khác liên quan đến ma trận IE?
Bên cạnh ma trận IE còn có những mô hình quản trị khác, cụ thể:
- Mở rộng từ ma trận IE: Ma trận IE có thể được phát triển thành một công cụ phân tích chuyên sâu hơn gọi là ma trận SPACE.
- Các mô hình liên quan khác: Ngoài ma trận IE, bạn có thể tham khảo thêm về ma trận SWOT - công cụ phân tích Điểm mạnh (Strengths), Điểm yếu (Weaknesses), Cơ hội (Opportunities) và Thách thức (Threats) của doanh nghiệp.
- Bước tiếp theo trong hoạch định chiến lược: Ma trận lập kế hoạch chiến lược định lượng (QSPM) là bước tiếp theo trong quá trình ra quyết định quản lý chiến lược. Phương pháp này hữu ích khi cần lựa chọn giữa các chiến lược thay thế.
SlimCRM - Công cụ hỗ trợ doanh nghiệp quản trị chiến lược tốt hơn
Lập kế hoạch chiến lược hiệu quả là chìa khóa thành công cho mọi doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp nhỏ và vừa. SlimCRM tự hào là giải pháp công nghệ hỗ trợ đắc lực cho chủ doanh nghiệp trong việc:
1. Phân tích dữ liệu chiến lược:
- Thu thập dữ liệu khách hàng đa kênh (website, email, mạng xã hội...) vào hệ thống thống nhất.
- Cung cấp công cụ phân tích mạnh mẽ, giúp bạn hiểu rõ nhu cầu, hành vi khách hàng và thị trường mục tiêu.
- Đưa ra quyết định chiến lược chính xác và hiệu quả dựa trên dữ liệu thực tế.
2. Lập kế hoạch và triển khai chiến lược:
- Hỗ trợ lập kế hoạch chi tiết với mục tiêu, chiến thuật và KPI rõ ràng.
- Theo dõi tiến độ thực hiện và điều chỉnh kế hoạch khi cần thiết.
- Cung cấp công cụ hỗ trợ triển khai hiệu quả như tự động hóa quy trình, quản lý dự án...
3. Thiết lập và quản lý mục tiêu chiến lược:
- Giúp bạn thiết lập mục tiêu chiến lược SMART (Specific, Measurable, Achievable, Relevant, Time-bound).
- Theo dõi tiến độ đạt mục tiêu và điều chỉnh khi cần thiết.
4. Cải thiện hiệu quả quản lý chiến lược:
- Cung cấp báo cáo trực quan, chi tiết về hiệu quả của từng chiến lược.
- Hỗ trợ bạn đưa ra quyết định điều chỉnh phù hợp để tối ưu hóa hiệu quả chiến lược.
Liên hệ ngay theo số hotline 0899.172.899 hoặc để lại thông tin tại đây để được tư vấn giải pháp quản trị doanh nghiệp tinh gọn hoàn toàn miễn phí!
Hy vọng bài viết giúp bạn hiểu rõ ma trận IE và cách ứng dụng của nó trong việc đánh giá, lựa chọn chiến lược. Đừng quên theo dõi SlimCRM để cập nhật những thông tin mới nhất về quản trị bạn nhé!
