Nhà triết học Francis Bacon từng nói: "Knowledge is power" (Tri thức là sức mạnh) và trong kinh doanh, tri thức về chuỗi cung ứng có thể mang lại lợi thế cạnh tranh to lớn. Hội nhập dọc (Vertical integration) chính là chiến lược giúp doanh nghiệp kiểm soát tốt hơn các mắt xích trong chuỗi cung ứng. Nhưng hội nhập dọc (Vertical integration) là gì? Liệu hội nhập dọc có phải là con đường đúng đắn cho mọi doanh nghiệp? Hãy cùng SlimCRM tìm hiểu trong bài viết này nhé!
Hội nhập dọc (Vertical integration) là gì?
Hội nhập dọc hay Vertical integration là một hình thức tổ chức, trong đó chuỗi cung ứng của công ty được tích hợp và sở hữu bởi chính công ty đó. Công ty áp dụng chiến lược vertical integration sẽ phải tự đảm nhận hai hoặc nhiều khâu trong chuỗi cung ứng, biến chúng thành một phần công việc nội bộ của mình.
Hội nhập dọc cho phép công ty mở rộng hoạt động bằng cách hội nhập dọc phía trước (về phía khách hàng) hoặc hội nhập dọc phía sau (về phía nguyên liệu) trong chuỗi cung ứng. Đôi khi, hội nhập dọc có thể kết hợp cả hai hướng.
Ví dụ, một công ty sản xuất có thể quyết định hội nhập dọc phía sau bằng cách tự cung cấp nguyên liệu thô giúp họ có cái nhìn tổng quan hơn trong việc quản lý kho nguyên liệu hoặc hội nhập dọc phía trước bằng cách bán trực tiếp cho khách hàng cuối cùng, loại bỏ nhà phân phối và/hoặc bán lẻ.
Những đặc điểm chính của hội nhập dọc
- Hội nhập dọc là khi một công ty tự nắm giữ hai hoặc nhiều khâu trong chuỗi cung ứng của mình.
- Nó thường được phân loại theo hướng: Công ty có thể hội nhập các quy trình phía trước (hội nhập phía trước), các giai đoạn phía sau (hội nhập phía sau) hoặc cả hai (hội nhập cân bằng).
- Khi hội nhập dọc mở rộng phạm vi thị trường của công ty, nó thường đòi hỏi khoản đầu tư ban đầu lớn và có thể gặp nhiều thách thức trong vận hành.
- Nếu thực hiện hiệu quả, lợi ích mang lại bao gồm giảm chi phí, kiểm soát tốt hơn, cải thiện khả năng theo dõi và hơn thế nữa.
- Để cân nhắc ưu điểm, nhược điểm, chi phí và lợi tức đầu tư cho một sáng kiến hội nhập dọc. Công ty cần có quyền truy cập vào dữ liệu và phân tích chuỗi cung ứng chất lượng cao.
Các loại hội nhập dọc
Có nhiều loại hình hội nhập dọc khác nhau. Một công ty có thể mở rộng về phía "đầu vào" của chuỗi cung ứng (hội nhập dọc ngược chiều), về phía "đầu ra" (hội nhập dọc xuôi chiều) hoặc kết hợp cả hai hướng (hội nhập dọc cân bằng). Bất kỳ cách tiếp cận nào giúp công ty loại bỏ các bước trung gian từ nguyên liệu thô đến sản xuất và đến tay khách hàng đều có thể gọi là loại bỏ trung gian, nhưng thuật ngữ này thường được dùng khi công ty cố gắng kiểm soát các bước giữa họ và khách hàng cuối cùng.
Hội nhập dọc ngược chiều
Hội nhập dọc ngược chiều xảy ra khi một công ty tự đảm nhận các quy trình phía trước trong chuỗi cung ứng, thường là để kiểm soát nguồn nguyên liệu hoặc các bước đầu vào. Ví dụ điển hình là McDonald’s, khi họ tự sở hữu một số quy trình từ khâu sản xuất nông nghiệp để cung cấp nguyên liệu cho các nhà hàng của mình.
Hội nhập dọc xuôi chiều
Ngược lại, hội nhập dọc xuôi chiều là khi một công ty kiểm soát các quy trình phía sau trong chuỗi cung ứng, chẳng hạn như phân phối hoặc bán hàng hóa và dịch vụ thành phẩm. Nike là một ví dụ khi họ mở các cửa hàng bán lẻ riêng. Một ví dụ khác là Disney khi ra mắt dịch vụ streaming Disney+, cho phép họ cung cấp trực tiếp nội dung giải trí đến người dùng.
Hội nhập dọc cân bằng
Hội nhập dọc cân bằng là khi một công ty kết hợp cả hội nhập dọc ngược chiều và Hội nhập dọc xuôi chiều. Điều này chỉ khả thi khi công ty nằm ở giữa chuỗi cung ứng (không phải ở đầu vào hoặc đầu ra). Hội nhập cân bằng khó thực hiện hơn nhưng cũng mang lại lợi ích lớn hơn nếu làm tốt. Ví dụ, Apple vừa mở cửa hàng bán lẻ (Hội nhập dọc xuôi chiều) vừa tự thiết kế chip bán dẫn (hội nhập dọc ngược chiều).
Lợi ích và hạn chế của chiến lược hội nhập dọc
Khi các công ty có thể chứng minh giá trị của hội nhập dọc và có khả năng thực hiện tốt, hội nhập dọc có thể giúp giảm chi phí, cải thiện hiệu quả và kiểm soát tốt hơn chuỗi cung ứng. Tuy nhiên, nếu thực hiện kém thì hội nhập dọc có thể trở thành một sai lầm tốn kém. Hội nhập dọc thường đòi hỏi sự cân nhắc kỹ lưỡng giữa lợi ích và hạn chế, tùy thuộc vào tình hình cụ thể của từng công ty.
Lợi ích
Một số lợi ích nổi bật của hội nhập dọc bao gồm:
- Tiết kiệm chi phí nhờ quy mô lớn: Chi phí cố định được phân phát trên nhiều hoạt động hơn.
- Kiểm soát chi phí tốt hơn: Một số chi phí cố định bên ngoài (ví dụ: logistics) có thể chuyển thành chi phí biến đổi mà công ty có thể kiểm soát.
- Giảm gián đoạn chuỗi cung ứng: Công ty có thể phát hiện sớm các rủi ro và có biện pháp ứng phó kịp thời.
- Rút ngắn thời gian sản xuất và đưa sản phẩm ra thị trường: Kiểm soát tốt hơn giúp công ty ưu tiên các hoạt động phát triển sản phẩm mới khi cần thiết.
- Hiểu rõ hơn về khách hàng và thị trường: Đặc biệt với hội nhập xuôi, công ty có thể nắm bắt nhu cầu khách hàng tốt hơn.
- Nâng cao chất lượng sản phẩm và dịch vụ: Kiểm soát tốt hơn các yếu tố đầu vào và quy trình sản xuất giúp cải thiện chất lượng.
- Đối phó với lạm phát: Tự chủ nhiều khâu trong chuỗi cung ứng giúp công ty giảm bớt áp lực từ giá cả thị trường.
Những lợi ích này giúp công ty đồng bộ hóa cung và cầu tốt hơn, đồng thời tăng tỷ suất lợi nhuận trên thị trường.
Hạn chế
Tuy nhiên, hội nhập dọc thành công đòi hỏi công ty phải đối mặt với nhiều thách thức và bất kỳ thách thức nào cũng có thể làm giảm lợi ích hoặc thậm chí gây hại cho công ty.
- Đầu tư lớn và thời gian dài: Hội nhập dọc là chiến lược dài hạn, đòi hỏi vốn đầu tư ban đầu lớn và có thể mất nhiều thời gian để thu về lợi nhuận.
- Tăng độ phức tạp trong quản lý: Công ty phải mở rộng hoạt động và tích hợp chúng với các quy trình hiện có, đòi hỏi sự cam kết từ mọi cấp độ, đặc biệt là ban lãnh đạo.
- Giảm tính linh hoạt: Đầu tư vào cơ sở hạ tầng có thể khiến công ty khó thay đổi hoặc hợp tác với các đối tác khác.
- Giảm tập trung vào thế mạnh chính: Công ty có thể bị phân tán nguồn lực khỏi lĩnh vực kinh doanh cốt lõi.
- Rủi ro pháp lý: Trong một số trường hợp, hội nhập dọc thành công có thể thu hút sự chú ý của cơ quan chống độc quyền.
Các mức độ của chiến lược hội nhập dọc
Các công ty theo đuổi chiến lược hội nhập dọc cần xem xét mức độ hội nhập dọc phù hợp với tổ chức của mình.
Hội nhập dọc hoàn toàn
Đối với một tổ chức, hội nhập dọc hoàn toàn có thể mang hai ý nghĩa:
- Thông thường, nó có nghĩa là công ty mua lại hoặc tự xây dựng tất cả tài sản, nguồn lực, năng lực và kỹ năng cần thiết để kiểm soát hoàn toàn một bước trong chuỗi cung ứng, có thể là ở giai đoạn đầu (nguồn cung) hoặc cuối (phân phối).
- Ngoài ra, nó có thể là việc doanh nghiệp kiểm soát toàn bộ chuỗi cung ứng từ nguyên liệu thô đến khi sản phẩm đến tay khách hàng.
Hội nhập dọc một phần (Quasi vertical integration)
Có nhiều chiến lược giúp công ty tận dụng lợi ích của hội nhập dọc mà không cần đầu tư toàn diện. Một số cách tiếp cận phổ biến bao gồm:
- Mua một phần cổ phần tại các công ty ở chuỗi cung ứng đầu vào (upstream) hoặc đầu ra (downstream).
- Liên doanh (joint ventures), liên minh chiến lược (strategic alliances).
- Mua lại tài sản, cấp phép công nghệ hoặc nhượng quyền thương mại.
Những phương án này thường có chi phí ban đầu thấp hơn và mang lại sự linh hoạt cao hơn so với việc hội nhập toàn bộ chuỗi cung ứng.
Hợp đồng dài hạn
Một cách khác để doanh nghiệp kiểm soát nhiều hơn chuỗi cung ứng là ký kết hợp đồng dài hạn với đối tác, giúp tăng tính ổn định và có thể giảm chi phí.
Hợp đồng ngắn hạn
Ngược lại với hợp đồng dài hạn, giao dịch trên thị trường ngắn hạn (spot market) xảy ra khi công ty mua nguyên liệu hoặc dịch vụ ngay khi cần cho bước tiếp theo của quy trình sản xuất. Đây là hình thức giao dịch một lần, không có tính ổn định lâu dài và nằm ở thái cực đối lập với hội nhập dọc hoàn toàn.
Ví dụ về tích hợp theo chiều dọc
Ví dụ 1: Carnegie Steel là một trong những công ty đầu tiên và quan trọng nhất áp dụng mô hình hội nhập dọc hoàn toàn. Đến những năm 1890, tập đoàn công nghiệp này đã mua lại toàn bộ các nguồn cung cấp nguyên liệu, cũng như kiểm soát cả hệ thống vận tải và logistics. Công ty sở hữu và vận hành các mỏ quặng sắt, mỏ than, nhà máy sản xuất thép, nhà máy chế biến than, thậm chí cả tàu biển và đường sắt để vận chuyển nguyên vật liệu trong chuỗi cung ứng. Nhờ đó, Carnegie Steel có sức mạnh thị trường rất lớn.
Ví dụ 2: Ngành dầu khí nổi bật với mô hình hội nhập dọc mạnh mẽ (và đôi khi có xu hướng tách rời theo từng giai đoạn). Ví dụ, ExxonMobil tích hợp toàn bộ các công đoạn trong chuỗi giá trị ngành dầu khí:
- Mảng thượng nguồn (upstream): Sở hữu và quản lý các tài sản sản xuất dầu khí trên toàn cầu.
- Mảng hạ nguồn (downstream): Gồm các nhà máy lọc dầu và hệ thống bán lẻ xăng dầu.
- Mảng hóa chất: Sản xuất các sản phẩm hóa dầu tổng hợp.
Ví dụ 3: Năm 2010, Live Nation và Ticketmaster sáp nhập, tạo nên một ví dụ điển hình về hội nhập dọc cân bằng:
- Với Ticketmaster (công ty bán vé sự kiện), thương vụ này là hội nhập xuôi (forward integration) vì giúp kiểm soát luôn khâu tổ chức sự kiện.
- Với Live Nation (công ty tổ chức sự kiện), đây là hội nhập ngược (backward integration) vì giúp kiểm soát việc phân phối vé đến khán giả.
Ví dụ 4: Một ví dụ mới hơn về hội nhập dọc là SpaceX. Khác với United Space Alliance (liên doanh giữa Boeing và Lockheed Martin, vốn phụ thuộc vào nhiều nhà cung cấp), SpaceX tự sản xuất hầu hết các linh kiện trong nội bộ công ty. Điều này giúp giảm đáng kể chi phí, tiết kiệm khoảng 370 triệu USD cho mỗi lần phóng tên lửa.
Các câu hỏi thường gặp về tích hợp dọc
Khi nào một thương vụ mua lại được coi là hội nhập dọc?
Không phải tất cả các thương vụ mua lại doanh nghiệp đều dẫn đến hội nhập dọc. Tuy nhiên, nếu một công ty mua lại đối tác trong chuỗi cung ứng, tức là nhà cung cấp hoặc khách hàng, thì đây là một hình thức hội nhập dọc. Việc này giúp công ty kiểm soát thêm một hoặc nhiều bước trong chuỗi cung ứng của mình.
Sự khác biệt giữa hội nhập dọc và hội nhập ngang là gì?
Hội nhập ngang xảy ra khi một công ty mở rộng hoạt động trong lĩnh vực kinh doanh hiện tại. Ví dụ: Một công ty kế toán mua lại một công ty kế toán khác
Hội nhập dọc xảy ra khi công ty mở rộng sang các công đoạn khác trong chuỗi giá trị sản phẩm/dịch vụ. Ví dụ: Một công ty công nghệ tự đảm nhận việc sản xuất linh kiện thay vì nhập từ nhà cung cấp, một thương hiệu hàng xa xỉ tự mở cửa hàng bán lẻ thay vì phụ thuộc vào hệ thống phân phối bên ngoài.
Chiến lược hội nhập dọc là gì?
Chiến lược hội nhập dọc là chiến lược doanh nghiệp sở hữu và kiểm soát hai hoặc nhiều giai đoạn quan trọng trong chuỗi cung ứng. Ví dụ: một hãng sản xuất ô tô có thể tự sản xuất linh kiện, lắp ráp xe và bán trực tiếp cho khách hàng thay vì chỉ tập trung vào một công đoạn.
SlimCRM hy vọng qua bài viết bạn đã biết Vertical Integration là gì và những kiến thức liên quan đến hội nhập dọc. Cảm ơn bạn đã dành thời gian đọc bài viết này!
Mời bạn dùng thử phần mềm quản lý doanh nghiệp toàn diện miễn phí tại đây.
(Theo Netsuite)
